تعیین گرادیان‌های عمده‌ی محیطی در جوامع گیاهی مرتعی با استفاده از شاخص تنوع بتا (مطالعه‌ی موردی: مراتع چهار باغ استان گلستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

تنوع زیستی از مفاهیم ارزشمند در بوم شناسی و مدیریت پوشش گیاهی است. یکی از سطوح تنوع زیستی تنوع بتا است. هدف از این تحقیق تشخیص گرادیان به وسیله‌ی تغییرات تنوع بتا است. در منطقه-ی مورد مطالعه نمونه‌برداری از پوشش گیاهی با استفاده از 536 واحد نمونه‌برداری به صورت کاملاً تصادفی‌ صورت گرفت. جهت شناسایی گرادیان‌های عمده، واحد‌های زیست محیطی اولیه با تلفیق نقشه-های پایه (شیب،‌ جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا) استخراج گردیدند. تنوع آلفا، بتا و گاما در واحدهای زیست محیطی با استفاده از شاخص شانون محاسبه شد. با توجه به تغییرات تنوع بتا، بیشترین میزان تغییرات از واحد زیستی "ارس، گون سفید" به "چمن پیازک‌دار، هزار خار نکارمنی" است (83/1). این گرادیان به عنوان گرادیان غالب منطقه تحت عنوان گرادیان ارس-گراس شناسایی شد. نتایج نشان می‌دهد از نظر ترکیب شاخص تنوع بتا برای تفکیک جوامع گیاهی کارآیی و قابلیت خوبی دارد. با محاسبه‌ی تنوع بتا با قاطعیت بالا می‌توان تنوع، شباهت و عدم شباهت بین جوامع را تفسیر و گرادیان‌های عمده‌ی موجود در منطقه را اولویت‌بندی نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Defining main environmental gradient in rangeland habitats using β diversity (Case study: Chaharbagh rangelands of Golestan Province)

چکیده [English]

Defining main environmental gradient in rangeland habitats using β diversity
(Case study: Chaharbagh rangelands of Golestan Province)

Abstract
Biodiversity is an important concept in ecology and vegetation management. Beta diversity is one of biodiversity levels. The aim of the study was to identify environmental gradient using beta diversity. The vegetation sampling was done using 536 randomly selected plots. Environmental unit maps were prepared by overlaying of basic maps (slope, aspect and elevation). The Gamma, Alfa and beta diversity in environmental units were calculated with Shannon index. The beta diversity variations showed that height variation is between "Ju. Ex, As. Go" and "Po bu, Co. ne" environment units (1.83). This gradient is main gradient called "Juniperus-Grass" gradient. of study area. According to the results, beta diversity index has good performance in showing variations between plant communities. Beta diversity can accurately be used to interpret diversity, similarity and dissimilarity between communities and rank main gradients.Key words: Beta Diversity, Gradient, Plant composition, Environmental units, Variations

کلیدواژه‌ها [English]

  • Beta Diversity
  • Gradient
  • Plant composition
  • Environmental units
  • Variations