بررسی اثرات گرادیان چرا بر روی تنوع پوشش گیاهی مراتع مناطق خشک (مطالعه موردی: مراتع حاجی‌آباد، خراسان جنوبی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند

2 استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

3 دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

4 دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

چکیده

اثرات چرا بر تغییرات کمی و کیفی مرتع اجتناب ناپذیر است. یکی از خصوصیات اکولوژیک مراتع که تحت تاثیر چرا قرار می گیرد، غنا و تنوع گونه ای است. هدف اصلی این تحقیق بررسی تغییرات غنا، تنوع و یکنواختی گونه ای در طول گرادیان چرا (فاصله از آبشخوار) می باشد. بدین منظور در امتداد گرادیان چرا در دو جهت اصلی و با فواصل 500 متر، 1000 متر، 3000 متر و 5000 متر از آبشخوار اقدام به نمونه برداری شد. در هر واحد نمونه برداری فهرست گونه های موجود، درصد تاج پوشش و تراکم ثبت گردید. شاخص های عددی غنا، تنوع، غالبیت و یکنواختی در هر چهار فاصله محاسبه و معنی داری تفاوت آن ها بررسی گردید. برای رسته بندی پوشش گیاهی در طول گرادیان چرا از روش رسته بندی تحلیل تطبیقی قوس گیر با ضریب فاصله برای و کورتیس استفاده شد. در مجموع، 37 گونه از 15 تیره شناسایی شد. نتایج نشان داد که چرای دام علاوه بر تغییر در درصد تاج پوشش و تراکم، غنا و تنوع گونه ای را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. به طوری که با افزایش فاصله از آبشخوار، مقدار عددی شاخص های غنا و تنوع افزایش پیدا کرد. نتایج رسته بندی تحلیل تطبیقی قوس‌گیر یک تمایز واضحی بین گونه های گیاهی در فاصله 500 متری و 5000 متری از آبشخوار نشان داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Grazing Gradients on Diversity of Vegetation in Arid Rangelands (Case Study: Haji Abad Rangelands, Southern Khorasan)

نویسنده [English]

  • mohammad jafari 2
1
2
3
4
چکیده [English]

the effects of grazing on the rangeland quality and quantity changes are inevitable. One of the rangeland ecological characteristics that are affected by grazing is the richness and diversity. The main objective of this study was to evaluate changes of species richness, diversity and evenness in the grazing gradient (distance from watering point). Sampling of vegetation was performed along two main vectors at 500 m, 1000 m, 3000 m and 5000 m from each watering point. Numerical indices richness, diversity, dominance and evenness were calculated and comparison of different indices among the intervals was performed. The data of vegetation in grazing gradient were then subjected to ordination by Detrended Correspondence Analysis (DCA) using the Bray–Curtis distance coefficient. In general, 37 species were identified from 15 families. The results showed that livestock grazing in addition to changes in vegetation cover and density, also richness and diversity will be affected. So that with increasing distance from watering point, the numerical value of the richness and diversity indices were increased significantly. Detrended Correspondence Analysis ordination results showed that a clear distinction between plant species within 500m and 5000m from of watering point.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Piosphere
  • Vegetation change
  • species diversity
  • Species richness
  • Vegetation ordination