تأثیر سطوح مختلف بهره‌برداری دام بر تولید زیراشکوب و ساختار تاج پوشش سه بوته مرتعی کاهوی بیابانی، گون و ورک(مطالعه موردی: مراتع کاخک گناباد)

تأثیر سطوح مختلف بهره‌برداری بر تولید گیاهان در زیراشکوب سه بوته مرتعی کاهوی‌ بیابانی (Scariolaorientalis)،گون (Astragalusheratensis) وورک (Rosa persica)بررسی شد. سه رویشگاه مرتعی مجاور هم در مراتع ­استپی کاخک گناباد، استان خراسان رضوی، انتخاب شدند.رویشگاه‌ها تحت شدت­های مختلف چرای دام (شدید، متوسط و عدم چرا)قرار داشته ولی از نظر فیزیوگرافی مشابه بودند. در هر یک از رویشگاه‌ها، نمونه‌‌‌‌‌‌گیریدر داخل پلات و در امتداد 20 ترانسکت تصادفی 50 متری، در بهار و تابستان 1391انجام شد. در هر پلات، درصد پوشش تاجی و ارتفاعبوته­های غالب، و تولید زیراشکوب و فضای باز مجاور بوته­ها (فاصله 50 سانتی­متری) با استفاده از پلات انعطاف‌پذیر برآورد شد. تحت چرای شدید و متوسط دام تولید گیاهان در زیراشکوب هر سه بوته بیشتر از فضای باز آن‌ها بود، در­حالی‌که در منطقه قرق تولید زیر­اشکوب مشابه فضای باز بود.در سایت چرای شدید، یک رابطه همبستگی منفی بین تولید گیاهان زیراشکوب و سطح تاج (47/0-r=) و ارتفاع (54/0-r=) گیاهان بوته­ای وجود داشت. علاوه‌براین، سطح تاج و ارتفاع گیاهان بوته­ای در سایت چرای شدید کمتر از سطح و ارتفاع آن‌ها در سایت­های چرای متوسط و قرق بود. بنابراین، بر اساس نتایج این پژوهش، گیاهان بوته­ای خاردار غیرخوش‌خوراک مرتعی می­توانند تحت چرای داماثر تسهیل مکانیکی بر گیاهان زیراشکوب خود داشته و آن‌ها را در برابر چرای دام محافظت کنند، امّا در دراز مدت ممکن است تحت چرای شدید بوته‌های پرستار خود نیز آسیب دیده و اثر تسهیل کمتری داشته باشند.