2024-03-29T11:44:17Z
https://jrm.gau.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=365
مجله مرتعداری
1393
1
2
تاثیر برخی مواد معدنی و پلیمرهای اصلاح کننده خاک بر ویژگیهای رشد rosmarinus Seidlitzia
کمبود و پراکنش نامناسب بارندگی مهمترین محدودیت برای رشد گیاهان در مناطق خشک میباشد. استفاده از مواد اصلاح کننده خاک، یکی از روش­های گوناگونی است که در مناطق خشک، با هدف کاهش تنش خشکی، مورد استفاده قرار می­گیرد. به منظور ارزیابی تاثیر سه نوع ماده اصلاح کننده خاک و تنش خشکی بر ویژگی­های رشد و نمو گیاه اشنیان، پژوهشی به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در 12 تکرار انجام شد. در این تحقیق سه سطح برای هر یک از مواد، استاکوزورب (صفر، 1 و 3 گرم در لیتر خاک)، زئولیت (صفر، 10 و 15 درصد وزنی) و پلیالکترولیت آنیونی جهت تثبیت خاک (صفر، 05/0 و 07/0 درصد وزنی)، در نظر گرفته شد. تیمار آبیاری قبل از 4 برگی شدن نهال­ها اعمال نشد و آبیاری همه گلدان­ها، هر 3 روز یکبار انجام شد. پس از این مرحله سه سطح آبیاری (4، 8 و 10 روز یکبار) برای نهال­ها در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که به غیر از تاثیر منفی فراجاذب استاکوزورب بر درصد سبز شدن بذر اشنیان از سطح گلدان، هر سه ماده در شرایط تنش خشکی بر ویژگی­های رشدی گیاه اشنیان، تاثیر مثبت داشتند، بهطوریکه 10 درصد وزنی زئولیت باعث افزایش معنی­دار درصد سبز شدن بذر نسبت به تیمار شاهد (خاک فاقد مواد اصلاح کننده) ­گردید. اکثر شاخص­های رشدی گیاه اشنیان در تیمارهای 10 درصد وزنی ماده معدنی زئولیت (کلینوپتیلولایت)، 1گرم استاکوزورب در لیتر خاک و 07/0 درصد وزنی پلی­الکترولیت و آبیاری 8 روزه با تیمار شاهد (خاک بدون مواد اصلاح کننده و آبیاری 4 روزه) اختلاف معنی­دار نداشت. با توجه به تاثیر مثبت بر ویژگی­های رشدی گیاه، فراوانی طبیعی در ایران، استخراج آسان و در نهایت قیمت اقتصادی زئولیت کلینوپتیلولایت، به­کارگیری این ماده معدنی می­تواند گامی موثر جهت کاهش تنش خشکی در فرایند رشد گیاهان در مناطق خشک و توسعه پایدار در کشور باشد.
استاکوزورب
زئولیت
کلینوپتیلولایت
پلیالکترولیت آنیونی
اشنیان
2014
06
22
1
12
https://jrm.gau.ac.ir/article_2092_b037b8fd079ee1ad889d503e97468f6f.pdf
مجله مرتعداری
1393
1
2
تعیین ساختار و نقشه پوشش گیاهی با کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش طبقه بندی خوشهای (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی منطقه اندوار، آمل، مازندران)
این مطالعه به بررسی ساختار پوشش گیاهی منطقه اندوار میپردازد. برای انجام این پژوهش دو روش طبقهبندی و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بکار گرفته شد. بدینصورت که با کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) نقشههای شیب، جهت و ارتفاع تهیه شده و از تلفیق این سه نقشه، نقشه واحدهای کاری نیز تهیه شده که در این نقشه 95 واحد کاری مطالعاتی همگن تفکیک و مشخص گردیده و سپس مطالعات صحرایی در این واحدها انجام گرفت. برای نمونهبرداری پوشش گیاهی از 69 ترانسکت و 345 پلات 1 مترمربعی استفاده شد. در مرحله بعد اطلاعات پوشش گیاهی با یکی از روشهای طبقهبندی به نام تحلیل خوشه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و در نهایت 9 زیر اجتماع یا طبقه گیاهی در منطقه تعیین گردید. در ادامه با تلفیق اطلاعات بدست آمده از هر دو روش، نقشه پوشش گیاهی منطقه تهیه گردید. نقشه بدست آمده نشان می دهد که تیپ گیاهی Dactylis_Medicago بیشتر در بازه ارتفاعی 1600 تا 1900 متر پراکنش دارد که با افزایش ارتفاع از سطح دریا در بازه ارتفاعی 2200 تا 2500 متری در جنوب منطقه با غالبیت جهت شمالی، تیپ Juniperus-Astragalus و در نوار شمالی منطقه با غالبیت جهت جنوبی، تیپهای Artemisia_Astragalus و Ephedra_Astragalus جایگزین تیپ Dactylis_Medicago شدهاند. در واقع ارتفاع از سطح دریا باعث جایگزین شدن گونههای بوتهای و بالشتکی به جای گونههای علفی شده است.
2014
06
22
13
29
https://jrm.gau.ac.ir/article_2093_90816fd9368932838491a1b4a938bfaa.pdf
مجله مرتعداری
1393
1
2
تهیه نقشه کاربری اراضی دشت عباس ایلام با استفاده از روشهای شبکه عصبی مصنوعی، ماشین بردار پشتیبان و حداکثر احتمال
یکی از ضروریترین اطلاعات مورد نیاز مدیران و متولیان منابع طبیعی، نقشههای کاربری اراضی میباشد. در پژوهش حاضر، بهمنظور تهیة نقشة کاربری اراضی دشت عباس از دادههای رقومی سنجنده (1386)ETM+ استفاده شد. ابتدا تصویر با میانگین خطای مربعات 47/0 پیکسل تصحیح هندسی شد. جهت طبقه­بندی تصویر از روشهای طبقه­بندی شبکه عصبی مصنوعی، ماشین بردار پشتیبان و حداکثر احتمال استفاده شد. در نهایت، نقشة پوشش اراضی منطقه به چهار کلاس اراضی کشاورزی، مرتع فقیر، اراضی بایر و پهنههای ماسهای طبقه بندی گردید. برای ارزیابی صحت نتایج طبقهبندی، نقشة تولیدی با نقشة واقعیت زمینی ایجاد شده از طریق GPS و بازدید صحرایی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد، روش شبکه عصبی مصنوعی بهترتیب با صحت کلی 37/98 درصد و ضریب کاپای97/0 نسبت به روش­ ماشین بردار پشتیبان (با صحت کلی 36/92 درصد و ضریب کاپای 87/0) و حداکثر احتمال (با صحت کلی 42/81 درصد و ضریب کاپای 73/0) عملکرد بهتری در تهیه نقشه کاریری اراضی داشته است. مطالعة حاضر نشان داد که روش طبقه بندی شبکة عصبی، قابلیت تهیة نقشه پوشش اراضی را با صحت بالا دارد.
2014
06
22
30
43
https://jrm.gau.ac.ir/article_2094_d115d43a2ed44e737b99ddf0e05614b7.pdf
مجله مرتعداری
1393
1
2
تأثیر سه شدت چرا بر عملکرد اندامهای هوایی و زیرزمینی گونههای Festuca ovina و Alopecurus textilis در منطقه شابیل (شمال سبلان)
در این تحقیق اثر شدت­های مختلف چرای دام بر روی اندام­های زیرزمینی و هوایی دو گونه Festuca ovina L. و Alopecurus textilis Boiss. در مراتع شمال سبلان در منطقه شابیل بررسی شد. نمونه­برداری در شدت­های چرایی سبک، متوسط و سنگین در زمان گلدهی (نیمه دوم خرداد، 1392) انجام شد. ابتدا درهر سایت از سطح ترانسکت 90 متری عمود بر جهت شیب 10 پلات یک­ مترمربعی برای تعیین تولید کل و سهم هریک از گونه­ها در تولید نمونه­گیری شد. سپس در هر سایت­ 3 ترانسکت 50 متری علاوه بر ترانسکت قبلی به­صورت تصادفی برای بررسی اثرات چرا و عکس­العمل اندام­های مختلف هوایی و ریشه نسبت به چرا مستقر شد و در هر یک از این ترانسکت­ها 10 نقطه تصادفی انتخاب و در هر نقطه نزدیکترین گیاه مورد مطالعه به نقطه تصادفی برای هر گونه تعیین و نمونه­برداری انجام شد. پس از توزین، نسبت وزن زیتوده زیرزمینی به هوایی تعیین شد. نتایج حاصل از تجزیه رگرسیونی و همبستگی برای تعیین رابطه بین پارامتر­های طول ریشه و ارتفاع هوایی و وزن ریشه و بیوماس هوایی ارتباط معنی­داری را بین پارامترها نشان داد (01/0P<). همچنین برای مقایسۀ میانگین طول و وزن اندام­ها تحت شدت­های مختلف چرا از آنالیز واریانس و آزمون توکی استفاده شد. نتایج نشان داد تفاوت معنی­داری بین شدت­های مختلف چرایی وجود دارد (01/0P<). نتایج حاصل از تجزیه واریانس و آزمون توکی نشان داد که طول ریشه در چرای سبک، متوسط و چرای سنگین دارای اختلاف معنی­داری است (01/0P<). بیشترین طول ریشه در هر دو گونه­ در چرای سبک و کمترین طول در چرای سنگین مشاهده شد. وزن ریشه نیز در چرای سبک، متوسط و سنگین با یکدیگر اختلاف معنیداری داشت (01/0P<). در مجموع در هر دو گونه­ بیشترین وزن ریشه را در چرای­سبک و کمترین مقدار را در چرای­سنگین داشتند. با توجه به نتایج کاهش بیوماس اندام­های هوایی و زیرزمینی گیاهان ارتباط مستقیم با شدت چرا و حجم برداشت از اندام­های هوایی داشته و رشد و توسعه ریشه در منطقه چرای سنگین به شدت محدود می­شود.
2014
06
22
44
58
https://jrm.gau.ac.ir/article_2095_64cbc79f4809f001ed9c245bb6e4442b.pdf
مجله مرتعداری
1393
1
2
بررسی امکان سبز شدن و استقرار اولیه گونههای مرتعیEurotia ceratoides، Agropyron desertorum وSalsola arubusculiformisدر خاک زیراشکوب گیاه Salsola arbasculiformis Drob. در شرایط کشت گلدانی
مطالعه گونه­های شورروی اطلاعات مفیدی درخصوص روش­های احیاء و مدیریت مناطق خشک و نیمه خشک در اختیار قرار می­دهد. در این پژوهش در شرایط کشت گلدانی، امکان سبز شدن بذر و رشد نهال سه گونه مرتعی Eurotiaceratoides، Agropyrondesertorum و Salsolaarubusculiformis در خاک تهیه شده از زیر تاج گیاه زالکچه (Sal.arubusculiformis) و خاک فضای باز مرتع بررسی شد. در طول دوره بهار تا پاییز 1391، نمونه­های خاک از لایه سطحی و عمقی از زیرتاج گیاه زالکچه و فضای­باز مجاور آن تهیه گردید.نتایج نشان داد، سرعت سبزشدن و وزن­خشک گیاهچه بذر گیاه زالکچه در خاک زیراشکوب (به ترتیب 76/0 درصد و 094/0 گرم) و در خاک فضای باز(بهترتیب 13/1 درصد و 094/0 گرم) بود که تفاوت معنی­داری را نشان نداد. درگیاه Eu. ceratoidesوAg.desertorumدرصد سبز شدن و سرعت سبز شدن، طول ساقه­چه، وزن خشک گیاهچه و شاخص بنیه در خاک زیراشکوب نسبت به فضای باز کمتر بود. بطورکلی بر اساس نتایج این پژوهش در مراتع شهرستان گرمه اثرات منفی برگهای زالکچه بر نهال خود در زیراشکوب (توالی خودزا) توام با چرای شدید دام، جمعیت گیاه زالکچه را به شدت تهدید می­کند.
2014
06
22
59
74
https://jrm.gau.ac.ir/article_2096_645b1d8097367deac86f771dee157b45.pdf
مجله مرتعداری
1393
1
2
توسعه گردشگری در مراتع با تأکید بر نقش جوامع محلی و گردشگران (مطالعه موردی: ییلاق لاسم در شهرستان آمل، استان مازندران)
واگذارکردن بهره­برداری­های فرعی از مراتع از جمله اکوتوریسم به بومیان هر منطقه علاوه بر درآمدزایی برای اهالی، از تخریب بیشتر مراتع جلوگیری خواهد کرد، زیرا در صورتی که جوامع محلی از نظر مالی تأمین شده و احساس کنند که منابع طبیعی، محل درآمد بیشماری برای آنها است، در حفظ و احیاء آن مشارکت بیشتری خواهند داشت. حوزه آبخیز لاسم از جمله مراتع ییلاقی کشور ایران است که به دلیل موقعیت مکانی و داشتن شرایط آب و هوایی دلپذیر، پتانسیل­های زیادی در زمینه جذب گردشگر دارد. علیرغم پتانسیل­های موجود در این حوزه، دیدگاه جوامع محلی از نظر پذیرش گردشگران و همچنین دیدگاه گردشگران از نظر داشتن تقاضای تفرجی و احساس امنیت، در مطالعات گردشگری از اهمیت خاصی برخوردار بوده و به همین دلیل بررسی این عوامل از اهداف این تحقیق قرار گرفت. در این مطالعه پرسشنامه­هایی از طریق مصاحبه حضوری با مرتعداران و گردشگران این حوزه تکمیل و توسط نرمافزار آماریSPSSتجزیه و تحلیل گردید. نتایج این تحقیق نشان می­دهد که با وجود اینکه این حوزه در سال انجام پژوهش، فاقد هر گونه تسهیلات گردشگری می­باشد ولی از تقاضای تفرجی بسیار بالایی برخوردار می­باشد. همچنین نتیجه تجزیه و تحلیل پرسش­نامه­های طراحی شده برای مرتعداران با استفاده از آزمون علامت نشان می­دهد با اینکه آنها مراتع این حوزه را از نظر پتانسیل گردشگری مناسب می­دانند و با 99 درصد اطمینان فعالیت­های گردشگری را بهعنوان فعالیتی درآمدزا پذیرفته­اند اما تمایل آنها به حضور گردشگران در این حوزه پایین­تر از حد متوسط است. نتایج بررسی بیشتر در این حوزه نشان داد که در واقع مرتعداران با حضور گردشگران در مراتع خود مشکلی ندارند، در­حالی­که با حضور نهادهای دولتی و غیر­دولتی به بهانه ایجاد امکانات رفاهی و خدماتی مخالف هستند. زیرا معتقدند آنهااز این طریق، درصدد تصاحب مراتع آنهامی­باشند. این مسأله نشان می­دهد که گردشگری در این حوزه، از پذیرش اجتماعی توسط مرتعداران برخوردار بوده و علت مخالفت عده­ای از آنها با ایجاد تسهیلات گردشگری، بی­اعتمادی بین مرتعداران و مسئولان دولتی میباشد. در حالی که اگر مرتعداران بتوانند از منافع حاصل از انواع کاربری در مراتع سهمی داشته باشند، انگیزه آنها برای مشارکت در تمامی زمینه­ها افزایش خواهد یافت.
2014
06
22
75
88
https://jrm.gau.ac.ir/article_2097_3898ee5885f51ec67d48b6af1af1cb07.pdf
مجله مرتعداری
1393
1
2
ارزیابی عوامل اقتصادی-اجتماعی مؤثر بر مشارکت جوامع محلی در مدیریت پایدار مراتع(مطالعه موردی: مراتع ییلاقی دشت بهار-استان همدان)
در عصر کنونی مشارکت، حاکمیت عقل جمعی و دخالت همه اقشار ذینفع در تصمیمگیریها اصلی پذیرفته شده است. هدفمند کردن و سوق دادن مشارکت در جهت احیاء منابع طبیعی، توسعه پایدار رابدنبال خواهد داشت. بنابراین، مفاهیم مشارکت و عوامل مؤثر آن،نیازمند تشریح و بررسی میباشد. دراینراستا،مطالعهحاضر با هدف بررسیعواملاقتصادی-اجتماعیمؤثربرمدیریت پایدارمراتع ییلاقی دشت بهاراستانهمدانانجام گردید.اطلاعات مورد نیاز با تکمیل56پرسشنامهاز4 سامان عرفی بهروشکاملاًتصادفیجمعآوریشد.عواملاقتصادی-اجتماعیمؤثربرمشارکت،ازطریقبرآوردالگویاقتصادسنجیرگرسیون لوجیت،مشخص گردیدند.نتایجنشانداد،تسهیلات اعتباری دولتی،افزایش درآمد سالیانه حاصل ازدامداری،آگاهی از فعالیتهای مرتعداری و پیامدهای تخریب مراتع،اثرمثبتومعنیدارو افزایش سطح مرتع اثرمنفیومعنیداریبرمشارکتبهرهبرداران داشتهاست.محاسبه، تفسیرکششواثراتنهاییمتغیرهایمؤثرنشانداد،بیشترینکششمربوطبهمتغیرمیزان آگاهی از پیامدهای تخریب مراتعبودهاست. بطوریکهباافزایشیکدرصددرمیزان آگاهیبهرهبرداران،احتمالافزایشمشارکت 36/2درصدافزایشخواهدیافت.همچنین،بیشتریناثرنهایی،مربوطبهمتغیرارائه تسهیلات اعتباریبودهاست.بطوریکهباافزایشهرسالبهمیزان اعتبارات،احتمالمشارکت17/0واحدافزایشمییابد.اگرچه بهدلیل ساختار سازمانی، مالکیت و مدیریت منابع طبیعی به عهده بخش دولتی است، اما نتایج تحقیق حاضر نشان داد که مدیریت پایدار مراتعبدون مشارکت مردم امکانپذیر نخواهد بود و این امر بااجرای برنامههای آموزشی، ترویجی و حمایتهای مالی تسهیلاتی امکانپذیر گردیده است.
2014
06
22
89
110
https://jrm.gau.ac.ir/article_2098_43237d91923eab825be28faa2121d2b5.pdf