2024-03-29T18:54:05Z
https://jrm.gau.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=333
مجله مرتعداری
1393
1
1
بررسی ارزشرجحانی گیاهان مرتعی در ماههای مختلف فصل چرا در منطقه سرعلیآباد گرگان
در این پژوهش ارزش رجحانی گیاهان مرتعی منطقه سرعلیآباد گرگان در ماههای مختلف فصل چرادر سالهای 1386 الی 1389 به روش زمانسنجی مورد بررسی قرار گرفت. در این روش زمان صرف شده برای چرای گونهها با اندازهگیری و درصد زمان چرا شده گونهها محاسبه گردید. سپس با محاسبه نسبت گونه در جیرهو نسبت گونه در علوفه شاخص انتخاب محاسبه شد. نوع دام مورد بررسی گوسفندنژاد زل آمیخته به وزن 46 کیلوگرم و سه ساله بوده است. تجزیه و تحلیل آماری دادهها در قالب آزمایش فاکتوریل براساس طرح بلوک کامل تصادفی و میانگین دادهها با استفاده از آزمون چند دامنه دانکن در نرمافزارSAS مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد بین ارزش رجحانی گونهها در زمانهای مختلف فصل چرا اختلاف معنیداری وجود دارد ولی بین ارزش رجحانی ماههای مختلف فصل چرا به تنهایی معنیدار نبوده است. ارزش رجحانی گونهها در ماه خرداد نشان داد اغلب گونههای پهن برگ علفی دائمی مانند Medicago lupulina، Taraxacumbrevirostre، Medicago sativa، Tragopogongraminifolius، Galliumverum، Centaureazuvandicaو Crepispulchra دارای ارزش رجحانی بالا (کلاسІ) نسبت به گندمیان دائمی (کلاسІІ) و پهن برگان غیر علفی مانند Cousiniaglaucopsis(کلاسІІІ) بودند. در تیر ماه ارزش رجحانی اغلب گیاهان پهن برگ علفی دائمی کاهش پیدا کرد ولی برخی از آنها مانند شنگ، گل گندم و ریش قوش افزایش یافتند. در این ماه ارزش رجحانی گونه گندمی علف بره(Festuca ovina) نسبت به ماه خرداد افزایش یافت(کلاسІ) ولی سایر گندمیان تقریباً ثابت ماندند. ارزش رجحانی در مرداد ماه نشان داد بهجز گونههای گل گندم، ریشقوش و شیرپنیر که دارای ارزش رجحانی بالا بودند(کلاسІ)، سایر گونههای پهن برگان علفی مانند شنگ، یونجه و یونجه سیاهبهخاطر اتمام مراحل فنولوژی و رسیدن بذر ارزش رجحانی آنها کاهش چشمگیری داشته است. در این ماه از گندمیان دائمی، گونههای علف بره و چمن باریک برگ(Poa angustifolia) دارای ارزش رجحانی بالا(کلاسІ)، علف پشمکی(Bromustomentellus) ارزش رجحانی متوسط(کلاسІІ)و سایر گندمیان دارای ارزش رجحانی پایین(کلاسІІІ) بودند. گونه پهن برگ خاردار هزار خار نیز ارزش رجحانی پایینی داشت.در مجموع ارزش رجحانی گیاهان مرتعی از مرحله رشد رویشی به سمتمراحل گلدهی و زایشی کاهش پیدا کرد، همچنین نتایج این پژوهش نشان داده است که گوسفندان گونه­های پهن برگ علفی دائمی را نسبت به گندمیان دائمی و پهن برگان خشبی ترجیح میدهند.
ارزش رجحانی
زمانسنجی
شاخص انتخاب
سرعلیآباد گرگان
2014
09
23
https://jrm.gau.ac.ir/article_1848_cb9ba3d00fda88912a3b4c0c7e87b27b.pdf
مجله مرتعداری
1393
1
1
تأثیر سطوح مختلف بهرهبرداری دام بر تولید زیراشکوب و ساختار تاج پوشش سه بوته مرتعی کاهوی بیابانی، گون و ورک(مطالعه موردی: مراتع کاخک گناباد)
تأثیر سطوح مختلف بهرهبرداری بر تولید گیاهان در زیراشکوب سه بوته مرتعی کاهوی بیابانی (Scariolaorientalis)،گون (Astragalusheratensis) وورک (Rosa persica)بررسی شد. سه رویشگاه مرتعی مجاور هم در مراتع ­استپی کاخک گناباد، استان خراسان رضوی، انتخاب شدند.رویشگاهها تحت شدت­های مختلف چرای دام (شدید، متوسط و عدم چرا)قرار داشته ولی از نظر فیزیوگرافی مشابه بودند. در هر یک از رویشگاهها، نمونهگیریدر داخل پلات و در امتداد 20 ترانسکت تصادفی 50 متری، در بهار و تابستان 1391انجام شد. در هر پلات، درصد پوشش تاجی و ارتفاعبوته­های غالب، و تولید زیراشکوب و فضای باز مجاور بوته­ها (فاصله 50 سانتی­متری) با استفاده از پلات انعطافپذیر برآورد شد. تحت چرای شدید و متوسط دام تولید گیاهان در زیراشکوب هر سه بوته بیشتر از فضای باز آنها بود، در­حالیکه در منطقه قرق تولید زیر­اشکوب مشابه فضای باز بود.در سایت چرای شدید، یک رابطه همبستگی منفی بین تولید گیاهان زیراشکوب و سطح تاج (47/0-r=) و ارتفاع (54/0-r=) گیاهان بوته­ای وجود داشت. علاوهبراین، سطح تاج و ارتفاع گیاهان بوته­ای در سایت چرای شدید کمتر از سطح و ارتفاع آنها در سایت­های چرای متوسط و قرق بود. بنابراین، بر اساس نتایج این پژوهش، گیاهان بوته­ای خاردار غیرخوشخوراک مرتعی می­توانند تحت چرای داماثر تسهیل مکانیکی بر گیاهان زیراشکوب خود داشته و آنها را در برابر چرای دام محافظت کنند، امّا در دراز مدت ممکن است تحت چرای شدید بوتههای پرستار خود نیز آسیب دیده و اثر تسهیل کمتری داشته باشند.
بوتههای پرستار
Scariolaorientalis
Astragalusheratensis
Rosa persica
2014
09
23
https://jrm.gau.ac.ir/article_1849_4ee455aea600f6248e5837707abaa2c7.pdf
مجله مرتعداری
1393
1
1
اثر نانوذرات نقره بر جوانهزنی دو گونه مرتعیFestucaarundinaceaeو FestucaOvinaتحت تنش شوری
مقاومت به شوری از جمله عوامل مهم در انتخاب گونه­های مناسب برای اصلاح اساسی مراتع میباشد و موفقیّت آن نیز به پاسخ­های بذور به جوانه­زنی و رشد اولیه بستگی دارد. در این پژوهش، اثرات نانوذرات­ نقره بر جوانه­زنیدو گونه مرتعی Festucaarundinaceaeو Festucaovinaتحت تنش شوریبهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو عامل شوری در چهار سطح (0، 100، 200 و 400 میلی­مولار در لیتر از نمک NaCl) و عامل نانوذرات نقره در چهار سطح (0، 10، 20 و 30 پیپیام) در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که اثرات ساده گونه، تنش شوری و نانو ذرات نقره و برهمکنش آنها برای همه صفات مورد بررسی بهجز طول ریشه­چه در سطح یک درصد معنیدار بود. نانوذرات نقره باعث افزایش طولی ریشه و ساقه در هر دو گونه و بهخصوص گونه F. ovina شد با وجود اینکه اثرات مثبت کمتری برای گونه F.arundinaceae مشاهده شد.در مجموع استفاده از غلظت 20 پیپیام نانوذرات نقره باعث بهبود در مؤلفه­های سرعت جوانه­زنی، شاخص بنیه گیاهچه و طول ساقه در مقایسه با تیمار شاهد در شرایط تنششوری شد.
نانوذرات نقره
جوانهزنی
Festucaarundinaceae
Festucaovina
2014
09
23
https://jrm.gau.ac.ir/article_1850_61b413cdb192468aa24a5b7e99d088d9.pdf
مجله مرتعداری
1393
1
1
پایش تغییرات پوشش گیاهی با استفاده از اطلاعات بارندگی و تصاویر ماهوارهای NOAA AVHRRدر استان کرمانشاه
بارندگی یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر پوشش گیاهی محسوب میگردد. امروزه از تصاویر ماهوارهای بهطور گستردهای جهت پایش اثر نوسانات بارندگی بر تغییرات پوشش گیاهی استفاده میشود. هدف از این مطالعه بررسی رابطه تغییرات پوشش گیاهی و نوسانات بارندگی با استفاده از تصاویر ماهوارهای NOAA AVHRR در طول سالهای 2006-1983 میباشد. نقشههای بارندگی در مقیاسهای مختلف زمانی (سالیانه، فصلی)تهیه گردید.مناطق مورد مطالعه را پنج تیپ گیاهی شامل علفزار، بوتهزار، جنگل، زمینهای زراعی و مناطق شهری در استان کرمانشاه شامل میشود. جهت پایش تغییرات پوشش گیاهی روش رگرسیون خطی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که در طول دوره مطالعاتی تأثیرات بارندگی بر پوشش گیاهی برحسب، زمان بارش و نوع فرم رویشی متفاوت است، بهطوریکه در منطقه مناطق شهری رابطه معناداری بین میزان بارش و پوشش گیاهی در هیچ یک از مقیاسهای زمانی مشاهده نشد. در مناطق مرتعی بالاترین میزان همبستگی میان بارش فصل بهار و تغییرات پوشش گیاهان دیده شد. در حالیکه منطقه جنگلی بیشترین همبستگی را با بارش سالیانه نشان داد و در زمینهای زراعی بیشترین همبستگی با بارش فصل بهار و اسفند دیده شد. در مناطق علفزارنیز همبستگی بیشتری نسبت به بوتهزارها با میزان بارندگی وجود داشت.
بارندگی
همبستگی
پوشش گیاهی
تصاویر ماهوارهای
2014
09
23
https://jrm.gau.ac.ir/article_1851_877c9ed989b8363870ab32d230fcc843.pdf
مجله مرتعداری
1393
1
1
بررسی تأثیر درجه روز- رشد و رطوبت خاک بر فنولوژی گونهSalsola laricina (Pall). در مناطق خشک
گونه Salsola laricina (Pall). از منابع مهم تأمین علوفه مراتع استپی محسوب میگردد، علاوهبر خوشخوراکی و مرغوبیت بالا از نظر حفاظت خاک هم، اهمیّت بهسزایی دارد. در مدیریت مراتع، زمان مناسب بهره­برداری با توجه به مراحل زندگی گیاه تعیین میشود. بر این اساس در دو سایت تحقیقاتیِ خشکهرود و خجیر، فنولوژی اینگونه در سه دورة رویش بهمدت سه سال مورد بررسی قرار گرفت و تعداد 20 پایه از هر گونه انتخاب و از دهه دوم اسفند سال 1384 بهطور منظم بازدید گردید. دادههای جمعآوری شده (تغییرات ارتفاعی و مراحل فنولوژی گیاه) با استفاده از آمار دما و بارندگی تفسیر و برای هر مرحله، مجموع درجه روزهای رشد (Growing Degree Days) محاسبه شد. نتایج نشان داد که حداکثر رشد فعال گیاه حدود 269-272 روز میباشد و بهطور متوسط 159-156 روز را در مرحله رشد رویشی باقی میماند. در این پژوهش مشخص گردید که در شروع دوره رویش، این گیاه ارتفاعی حدود 3-1 سانتیمتر دارد و در طول دوره رویشی در سالهای مختلف تقریباً ارتفاع گیاه از روند یکسانی تبعیت میکند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که رشد گیاه تابعی از مجموع دماهای روز- رشد و بارندگی تجمعی در طول فصل رویش میباشد. نتایج آنالیز واریانس نیز نشان داد که اختلاف ارتفاع گیاه در سایتهای مختلف و همچنین در سالهای متفاوت از لحاظ آماری معنیدار میباشد (05/0P<).
2014
09
23
https://jrm.gau.ac.ir/article_1852_0727e8216eff489d80ed2d9040a4a797.pdf
مجله مرتعداری
1393
1
1
موانع مشارکت بهرهبرداران در اجرای طرحهای مرتعداری استان ایلام (مطالعه موردی: بهرهبرداران شهرستان ملکشاهی)
عدم مشارکت جوامع محلی و مشارکتهای منفعلانه در مدیریت منابع طبیعی و نبود زمینههای مدیریت بومی و عدم استفادهی مؤثر از جوامع محلی در تصمیمسازی، تصمیم­­گیری و عدم حضور ذینفعها و ذینفوذها و تصمیمگیران محلی در برنامههای حفاظت آب و خاک، موجب ناکارآمدی برنامههای دولتی در حفاظت منابع طبیعی گردیده است؛ بنابراین این پژوهش بهدنبال یافتن پاسخی مناسب جهت این سؤال است که چرا تعداد محدودی از بهرهبرداران شهرستان ملکشاهی نسبت به فعال­سازی طرحهای محدوده عرفی خود اقدام نموده و برخی دیگر تمایل چندانی به مشارکت در این کار ندارند؟ این پژوهش از لحاظ میزان نظارت و درجه کنترل میدانی و از نظر روش دستیابی به حقایق و داده­پردازی از نوع پژوهشهای پیمایشی و از نظر نحوه گردآوری دادهها توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را تمامی مرتعداران شهرستان ملکشاهی تشکیل دادند که 251 نفر میباشند. حجم نمونه بر اساس جداول مورگان و تاکمن 152 نفر انتخاب شد. در این پژوهش نمونهگیری به روش طبقه­بندی متناسب صورت گرفت و برای گردآوری دادهها از پرسشنامه با روایی و پایای مناسب از مقادیر آلفای کرونباخ برای پایایی پرسشنامه استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که در این تحلیل پنج عامل با مقادیر ویژه بالاتر از 1 قرار دارند که در مجموع 305/62 درصد از واریانس کل عامل­ها را تبیین می­کردند که عبارتند از: موانع مدیریتی، موانع اقتصادی، موانع اطلاعاتی و ارتباطی، موانع آموزشی و ترویجی و موانع فرهنگی و روانشناختی که عامل اول (موانع مدیریتی) با مقدار ویژه 259/6 بیشترین سهم (049/19 درصد) و عامل پنجم (موانع فرهنگی و روانشناختی) با مقدار ویژه 795/2 کمترین سهم (166/7 درصد) را در تبیین واریانس کل داشتند؛ بنابراین می­توان با رفع موانع مدیریتی و با مهیا ساختن زیر ساخت­های مناسب اقتصادی گامی در جهت افزایش مشارکت بهرهبرداران برداشت.
تحلیل عاملی
روانشناختی
طرحهای مرتعداری
مشارکت
ملکشاهی
2014
09
23
https://jrm.gau.ac.ir/article_1853_8337c695cbdb37ca6ffc788e41078c7b.pdf
مجله مرتعداری
1393
1
1
مدلسازی پراکنش گونههای گیاهی در مراتع غرب حوضسلطان استان قم با روش رگرسیون لوجستیک
این پژوهش به­منظور ارائه مدل پیش­بینی پراکنش گونه­های گیاهی انجام شد. برای این منظور، ابتدا با استفاده از نقشههایشیب،جهت، ارتفاع و زمین­شناسیبا مقیاس 1:25000، واحدهای همگن بومشناختی مشخص شد. سپس در هر واحد همگن، نمونهبرداری از پوشش گیاهیبهروشتصادفی-سیستماتیکازطریقپلاتگذاریدرامتدادچهارترانسکت (فاصله بین ترانسکت­ها با توجه به شرایط منطقه500 متر انتخاب شد) انجامشد. اندازه نمونه با توجه به تغییرات پوشش گیاهی و روش آماری 60 پلات و اندازه پلات­ها نیز حداقل سطح 2 تا 25 متر­مربع تعیین شد. برای اندازهگیری خصوصیات خاک در طول هر ترانسکت دو پروفیل حفر و از دو عمق 30-0 و80-30 سانتیمتر نمونه خاک برداشت شد و خصوصیات سنگریزه، بافت، رطوبت اشباع، رطوبت قابل دسترس، آهک، گچ، ماده آلی، اسیدیته، هدایت الکتریکی با روش­های معمول اندازهگیری شد. نقشه­پیشبینی رویشگاه گونه­های گیاهی با استفاده از مدل­های رگرسیون لوجستیک تهیه شد. بعد از تعیین آستانه بهینه حضور به روش حساسیّت و اختصاصیّت برابر، میزان تطابق نقشه­های پیشبینی با نقشه­های واقعی پوشش با استفاده از ضریب کاپا اندازه­ گیری شد. بر اساس مدل­های حاصل، عوامل هدایت الکتریکی، بافت خاک، اسیدیته، مقدار گچ، آب در­­ دسترس، مقدار سنگریزه و آهک بیشترین نقش را در پراکنش جوامع گیاهی مورد مطالعهدارند. میزان تطابق نقشه­های پیش­بینی حاصل با نقشه واقعی برای رویشگاه HalocnemumStrobilaceum، خیلی­خوب؛ برای رویشگاه­های Tamarixpasserinoides،Artemisia sieberi1، خوب و برای رویشگاه­های Seidlitziarosmarinus وArtemisia sieberi2 ضعیف برآورد شد. این نتایج نشان داد که روش رگرسیون لوجستیک قادر است رویشگاه گونه­هایی با دامنه بوم­شناختی محدود را بهتر از گونه­های با دامنه بوم­شناختی گسترده پیش­بینی کند. همچنین آستانه بهینه حضور برای هر یک از گونه­های گیاهی و مدل مربوط به آن گونه متفاوت است.
مدل پیشبینی پراکنش
آستانه بهینه حضور
رگرسیون لوجستیک
مراتع قم
2014
09
23
https://jrm.gau.ac.ir/article_1854_f97331822fe9658d67fb552d8ba8089f.pdf