دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله مرتعداری
2
1
2015
05
22
بررسی اثرات گرادیان چرا بر روی تنوع پوشش گیاهی مراتع مناطق خشک (مطالعه موردی: مراتع حاجیآباد، خراسان جنوبی)
1
21
FA
مسلم
رستم پور
عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند
moslem.62@gmail.com
محمد
جعفری
استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
jafary@ut.ac.ir
علی
طویلی
دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
atavili@ut.ac.ir
حسین
آذرنیوند
استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
hazar@ut.ac.ir
سید وحید
اسلامی
دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
s_v_eslami@yahoo.com
اثرات چرا بر تغییرات کمی و کیفی مرتع اجتناب ناپذیر است. یکی از خصوصیات اکولوژیک مراتع که تحت تاثیر چرا قرار می گیرد، غنا و تنوع گونه ای است. هدف اصلی این تحقیق بررسی تغییرات غنا، تنوع و یکنواختی گونه ای در طول گرادیان چرا (فاصله از آبشخوار) می باشد. بدین منظور در امتداد گرادیان چرا در دو جهت اصلی و با فواصل 500 متر، 1000 متر، 3000 متر و 5000 متر از آبشخوار اقدام به نمونه برداری شد. در هر واحد نمونه برداری فهرست گونه های موجود، درصد تاج پوشش و تراکم ثبت گردید. شاخص های عددی غنا، تنوع، غالبیت و یکنواختی در هر چهار فاصله محاسبه و معنی داری تفاوت آن ها بررسی گردید. برای رسته بندی پوشش گیاهی در طول گرادیان چرا از روش رسته بندی تحلیل تطبیقی قوس گیر با ضریب فاصله برای و کورتیس استفاده شد. در مجموع، 37 گونه از 15 تیره شناسایی شد. نتایج نشان داد که چرای دام علاوه بر تغییر در درصد تاج پوشش و تراکم، غنا و تنوع گونه ای را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. به طوری که با افزایش فاصله از آبشخوار، مقدار عددی شاخص های غنا و تنوع افزایش پیدا کرد. نتایج رسته بندی تحلیل تطبیقی قوسگیر یک تمایز واضحی بین گونه های گیاهی در فاصله 500 متری و 5000 متری از آبشخوار نشان داد.
پایوسفر,تغییر پوشش گیاهی,غنای گونه ای,تنوع گونه ای,رسته بندی پوشش گیاهی
https://jrm.gau.ac.ir/article_2994.html
https://jrm.gau.ac.ir/article_2994_325890cce4e637463a9e8cbe801184c0.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله مرتعداری
2
1
2015
05
22
مطالعه اثر خشکسالی بر تغییرات پوشش گیاهی در اراضی مرتعی و کشاورزی بر مبنای دادههای میدانی و ماهوارهای (مطالعه موردی: جنوب استان همدان)
23
34
FA
داود
اخضری
عضو هیئت علمی دانشگاه ملایر
d_akhzari@yahoo.com
احمد
اسدی می آبادی
دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه ملایر
ahmad.a.meyabadi@gmail.com
حمید
نوری
استادیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه ملایر
hamidwatershed@yahoo.com
محمد
بشیرگنبد
مربی گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه ملایر
mbgonbad@yahoo.com
تأثیر خشکسالی میتواند بهصورت کاهش منابع آب، کاهش تولیدات کشاورزی، تغییر در پوشش گیاهی اراضی مرتعی منطقه و تسریع در بیابانزایی باشد. برای مطالعه و پایش خشکسالی نیاز به کمی سازی اثرات آن با استفاده از شاخصهای خشکسالی است. این شاخصها بر اساس نوع دادههای قابلدسترسی به دودسته کلی: زمینی و ماهوارهای تقسیم میشوند. هدف این مطالعه، مقایسه توان تشخیص و گروهبندی تغییرات رخداده درپوشش گیاهی براثر خشکسالی، بین یک شاخص خشکسالی زمینی شاخص بارش استانداردشده (SPI) و چهار شاخص ماهوارهای استخراجشده از تصاویر لند ست TM: شاخص تأمین آب پوشش گیاهی (WSVI)، شاخص وضعیت دمایی (TCI)، شاخص شرایط پوشش گیاهی (VCI)، و شاخص خشکسالی پوشش گیاهی (VDI) در جنوب استان همدان است. به این منظور شاخصهای ذکرشده از روی تصاویر استخراج شد و همبستگی پیرسون بین آنها انجام گرفت. نتایج نشان داد که بهترین پاسخ به خشکسالی در سالهای موردبررسی با شاخص VDI به دست میآید. کمترین تطابق در سالهای موردمطالعه با شاخص TCI است. با توجه به اینکه تصاویر ماهوارهای نسبت به روشهای هواشناسی دارای مزایایی همچون سطح پوشش وسیعتر، قدرت تفکیک زمانی بالاتر و هزینه کمتر هستند، استفاده از دانش سنجشازدور پیشنهاد میشود.
خشکسالی,شاخصهای ماهوارهای,شاخص بارش استانداردشده,جنوب همدان
https://jrm.gau.ac.ir/article_2995.html
https://jrm.gau.ac.ir/article_2995_ac3026523881a1f15e17b40576f267d8.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله مرتعداری
2
1
2015
05
22
بررسی عوامل اقتصادی- اجتماعی موثر بر مشارکت بهرهبرداران در اجرای طرحهای مرتعداری شهرستان سنندج
35
51
FA
نسرین سجادی
سجادی
فارغ اتحصیل دانشگاه گنبد کاووس
nasrin.sajadi@ymail.com
مجید
محمداسمعیلی
دانشیار دانشگاه گنبد کاووس
ma_456@yahoo.com
بهاره
بهمنش
عضو هیئت علمی دانشگاه گنبد
bahareh_behmanesh@yahoo.com
محمدرضا
شهرکی
اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان
m.rshahraki@yahoo.com
فرزاد
اسکندری
دانشگاه کردستان
f.eskandari@uok.ac.ir
تحقیق حاضر با هدف واکاوی عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر میزان مشارکت بهرهبرداران در اجرای طرحهای مرتعداری در شهرستان سنندج از استان کردستان انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق را 420 نفر از بهرهبرداران ذینفع 10 طرح مرتعداری در 10 روستا بودند. در مجموع، 200 نفر از آنان با روش نمونهگیری تصادفی طبقهبندی شده به صورت پیمایشی مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه استفاده شد. روایی ابزار تحقیق با استفاده از دیدگاه کارشناسان و میزان پایایی با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد که میزان آن برابر 812/0 به دست آمد. یافتهها نشان داد که بین متغیرهای میزان درآمد سالیانه از بین عوامل اقتصادی، تشکیل دوره-های آموزشی ترویجی و حس مسئولیتپذیری از بین عوامل اجتماعی، به ترتیب با ضریب همبستگی 232/0، 180/0 و 388/0، با میزان مشارکت بهرهبرداران در طرحهای مرتعداری رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد. نتایج رگرسیون چندمتغیره گویای آن است که، بیشترین میزان تغییرات متغیر وابسته مربوط به متغیرهای اجتماعی با میزان 181/11 به دست آمده است. همچنین یافتههای بیانگر آن است که میزان مشارکت بهرهبرداران در طرحهای مرتعداری در دو متغیر درآمد سالیانه و عضویت در تعاونی، در سطح 95 درصد اطمینان، تفاوت معنیداری با یکدیگر دارند. با توجه به نتایج به دست آمده، حضور در دورههای آموزشی و ترویجی، بالا بردن میزان درآمد با استفاده از فعالیتهای جانبی و همچنین تشکیل تعاونیهای و عضویت بهرهبرداران در آنها می-تواند از پیشنهادت تحقیق حاضر باشد.
مشارکت,مرتع,بهرهبرداران,طرحهای مرتعداری
https://jrm.gau.ac.ir/article_2996.html
https://jrm.gau.ac.ir/article_2996_6de3c006d8f79c387a6c14f9985702e1.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله مرتعداری
2
1
2015
05
22
بررسی پیامدهای آتش سوزی بر خواص خاک مراتع
53
64
FA
محمود
گودرزی
موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
goudarzi@rifr-ac.ir
مژگان السادات
عظیمی
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
mojgansadatazimi@gmail.com
شهرام
بانج شفیعی
موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
sbjschafie@rifr-ac.ir
چکیده <br />آتشسوزیهای طبیعی زیادی در مراتع مناطق خشک و نیمهخشک به وقوع میپیوندد که ممکن است سبب نابودی علوفه مرغوب شده و خاک با ارزش مرتعی را در معرض فرسایش قرار داده و موجب خسارات مالی و زیست محیطی زیادی گردد. برای بررسی پیامد اثر آتشسوزی در مراتع نیمهاستپی، مطالعهای در مراتع آتش گرفته بر روی خصوصیات فیزیکی شیمیایی خاک در مراتع نیمهاستپی منطقه کردان شهرستان کرج (البرز جنوبی) انجام گرفت. بر این اساس خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در مرتع آتش گرفته و مرتع شاهد با استقرار 15 پلات در هر منطقه مورد اندازهگیری و ارزیابی قرار گرفتند. نرمال بودن دادههای جمعآوری شده ابتدا با استفاده از ازمون کولموگراف-اسمیرنوف سنجش شده و سپس با استفاده از آزمون t مستقل مورد تجریه و تحلیل قرار گرفتند. آنالیز آماری آزمایشات خاک بیانگر آن است که بعد از آتشسوزی میزان ازت کل، فسفر قابل جذب، کلسیم قابل جذب، کربن آلی خاک (سطح 1%) و پتاسیم قابل جذب خاک (سطح 5%) کاهش یافته ولی منیزیم قابل جذب خاک (سطح 1%) و میزان ظرفیت تبادل کاتیونی خاک (سطح 5%) افزایش یافت. همچنین آتشسوزی بر میزان افزایش رس خاک تاثیر مثبت داشته (سطح 5%) اما بر سایر خصوصیات فیزیکی اندازهگیری شدة خاک (جرم مخصوص ظاهری، درصد شن و درصد سیلت خاک) تاثیری نداشته است.
کلید واژه: : آتشسوزی,خصوصیات فیزیکی خاک,خصوصیات شیمیایی خاک,مراتع کردان
https://jrm.gau.ac.ir/article_2997.html
https://jrm.gau.ac.ir/article_2997_e20f8d38f2d207916be1e5ca609282b5.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله مرتعداری
2
1
2015
05
22
اثر تیمار های مختلف بر جوانه زنی و رشد گونه توت روباهی(.Poterium sanguisorba minor L)
65
78
FA
سیده محدثه
احسانی
دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
mohadeseh_ehsani@yahoo.com
رضا
تمرتاش
عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
reza_tamartash@yahoo.com
محمد رضا
طاطیان
عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
Mr_t979@yahoo.com
از آنجایی که مطالعات مربوط به جوانهزنی بذرها از ابزارهای کلیدی جهت برنامههای حفاظتی و نجات گونههایی که در معرض خطر انقراض قرار دارند میباشد، لذا بررسی تاثیر تیمارهای مختلف بر جوانهزنی گیاه توت روباهی (PoteriumSanguisorba minor L.) بهمنظور حفاظت از این گونه ضروری میباشد. بدین منظور تحقیق حاضر در قالب طرح کامل تصادفی با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 19 و با 9 تیمار انجام گردید. تیمارها شامل شاهد (آب مقطر)، تیمار خیساندن در 3 سطح 24، 48 و 72 ساعت، تیمار آب داغ 70 درجه سانتیگراد طی دو زمان 10 و 15 دقیقه و در نهایت خراشدهی پوسته بذر با سوزن به همراه اسید سولفوریک با غلظت 95٪ طی مدت10، 15 و 30 دقیقه بود. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که خیساندن به مدت 48 ساعت بیشترین تاثیر را در جوانهزنی گونه توت روباهی داشته است. به طوری که با استفاده از این تیمار، درصد جوانهزنی به 33/93 درصد رسیده است که در مقایسه با تیمار شاهد 33/43 درصد افزایش داشته است. همچنین نتایج نشان داد که اسید سولفوریک 98 درصد و آب داغ 70 درجه سانتیگراد جوانهزنی بذر را کاهش میدهد که احتمالاً ناشی از آسیب دیدن جنین بذر در اسید و آب داغ میباشد.
خیساندن,بذر,جوانه زنی,Poterium sanguisorba minor L
https://jrm.gau.ac.ir/article_2998.html
https://jrm.gau.ac.ir/article_2998_bfe18130d4c4bd6b8010340f23873fc1.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله مرتعداری
2
1
2015
05
22
ریشهیابی مشکلات مراتع از دیدگاه بهرهبرداران (مطالعهی موردی: مراتع شمال شرق ایران)
79
99
FA
سیده زهره
میردیلمی
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
zohremirdeilami@gmail.com
عادل
سپهری
عضور هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
adelsepehry@yahoo.com
حسین
بارانی
عضور هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
baranihossein@yahoo.com
مراتع ایران مشکلات متعدد و متنوعی دارند. امروزه یکی از مهمترین موضوعات در نظام مدیریت مراتع، عدم وجود تصویری واضح و شفاف از مهمترین مشکلات مراتع ایران است. هدف از این مطالعه، بررسی جامع ریشهی مشکلات مراتع ایران از دیدگاه بهرهبرداران است. بهرهبرداران (طبیعت نشینان) از جمله تأثیرگذاران مستقیم بر مراتع هستند که زندگیشان وابسته به آن است. آگاهی از دانش و نگرش بهرهبرداران به مشکلات و مدیریت مراتع مهم است. ابزار مورد استفاده برای تحقق هدف، پرسشنامه و مصاحبه است. برای این منظور، ابتدا نظام مرتعداری ایران در سه سطح به صورت سلسله مراتبی طراحی شد. اجزاء نظام مرتعداری در هر سطح با معیارهای سیاستی-اجتماعی، بوم شناختی و اقتصادی نسبت به هم به صورت زوجی مقایسه شدند. محاسبهی وزن نسبی هر جزء با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی انجام شد. روایی و پایایی پرسشنامه با پنل متخصصان و آلفای کرونباخ (بالای 7/0) ارزیابی گردید. نتایج نشان داد ریشههای اصلی ناکارآمدی مراتع از دیدگاه بهرهبرداران، عرصهی مرتعی بهویژه کمبود آب (با وزن نسبی 576/0)، مسائل برون سازمانی به ویژه گرانی (با وزن نسبی 385/0)، قوانین و مقررات (با وزن نسبی 293/0)، طرح و برنامهریزی (با وزن نسبی 282/0) و مسائل حقوقی- مالکیتی (با وزن نسبی 384/0) است.
پرسشنامه,نظام مرتع داری,مقایسات زوجی,تحلیل سلسله مراتبی
https://jrm.gau.ac.ir/article_2999.html
https://jrm.gau.ac.ir/article_2999_224edbd7c399b3fc745aef26d304ade9.pdf
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجله مرتعداری
2
1
2015
05
22
تعیین حد بهینه فعالیت دامداری در مراتع منطقه الموت با استفاده از مدل برنامه ریزی پویای غیرخطی زیست- اقتصادی
101
122
FA
محمد مهدی
مظفری
استادیار گروه مدیریت دانشگاه بین الملل امام خمینی (ره) قزوین
abozar.parhizkari@yahoo.com
طی سالهای اخیر، افزایش تعداد دام و دامدار در سطح مراتع کشور به منظور کسب سود اقتصادی بیشتر تخریب این منابع طبیعی را به همراه داشته است. مراتع منطقه الموت نیز در شمال شرق استان قزوین از این امر مستثنی نبوده و طی سالهای اخیر به علت توسعه فعالیت دامداری، تا حد زیادی دچار تخریب شدهاند. به همین منظور، هدف اصلی تحقیق حاضر تعیین حد بهینه فعالیت دامداری در مراتع منطقه الموت با استفاده از یک مدل برنامهریزی پویای غیرخطی زیست- اقتصادی است. دادههای سری زمانی مورد استفاده مربوط به سالهای 1393- 1385 میباشند که با مراجعه به ادارات ذیربط در استان قزوین (اداره کل منابع طبیعی و سازمان جهاد کشاورزی) جمعآوری شدند. حل مدل برنامهریزی ارائه شده نیز در محیط نرمافزاری GAMS 24/1 صورت گرفت. نتایج نشان داد که نگهداری و پرورش دام سبک (گوسفند و بز) و سنگین (گاو و گوساله) در مراتع منطقه الموت طی سالهای موردنظر به صورت غیربهینه، با روندی صعودی و بدون توجه به تخریب این منابع صورت گرفته است. نتایج مازاد وجود دام سبک (گوسفند و بز) و سنگین (گاو و گوساله) را نسبت به حد بهینه به تعداد متوسط 2067 و 472 رأس برای مراتع الموت شرقی و به تعداد متوسط 2268 و 610 رأس برای مراتع الموت غربی نشان میدهد.
تخریب مراتع,دامداری,مدل زیست- اقتصادی,مراتع منطقه الموت
https://jrm.gau.ac.ir/article_3000.html
https://jrm.gau.ac.ir/article_3000_73785a150133ee3cef88889ebaf4f364.pdf